Գիտութիւն Եւ Հրատարակչութիւն

Գրադարան եւ թանգարան – Այս երկու հաստատութիւնները տպաւորիչ ձեւով ներկայացնում են հայ մշակութային արժէքները եւ տալիս են լիիրաւ հնարաւորություն – ոչ միայն գերմանախօս երկրներին – ուսումանսիրելու հայոց հետաքրքիր պատմութիւնն ու մշակոյթը:

Գրադարանը իր 2600 թանկագին հայ ձեռագրերով, որոնցից ամենահինը պատկանում է 9-րդ դարին, իր մօտաւորապէս 120.000 հայերէն հատորներով եւ 15.000 օտարալեզու աշխատանքներով նուիրուած հայ ազգի պատմութեան եւ մշակոյթին, մեծագոյն հաւաքածուներից է հայկական սփիւռքում: Մխիթարեան վանքի գրադարանում է գտնւում հայ մամուլի մեծագոյն եւ հնագոյն հաւաքածուն, որը հաշւում է շուրջ 70.000 հատոր:

Հայկական մետաղադրամների ամենամեծ հաւաքածուի հետ մէկտեղ, որի հնագոյն նմոյշները հասնում են մինչեւ նախաքրիստոնէական 4-րդ դար, թանգարանը պահպանում է հայ ժողովրդական արուեստի բացառիկ գործեր՝ գորգեր, յախճապակիներ, արծաթագործութեան եւ եկեղեցական արուեստի ստեղծագործութիւններ: Մանաւանդ տեսնելու արժանի է նկարների հարուստ հաւաքածուն, հայ նկարիչների եւ նոյնիսկ նկարչական ընտանիքների գործերով (Նաղաշ՝ 18-րդ դար եւ Այվազովսկի՝ 19. դար):

Հրատարակչութիւն եւ գրավաճառութիւն – Վանականները շարունակում են իրենց հայագիտական հրատարակութիւնները «Հանդէս Ամսօրեայ» ուսումնաթերթով, ինչպէս նաեւ 1889թ.-ից լոյս տեսնող «Ազգային մատենադարան» մատենաշարով, որը մինչեւ այժմ 241 հատոր է լոյս ընծայել: Սոյն մատենաշարի որպէս լրացուցիչ՝ լոյս է տեսնում նաեւ գերմաներէնով „Studien zur armenischen Geschichte“ (Հայոց պատմութեան ուսումնասիրութիւններ) շարքը: